ZWIĄZEK NAUCZYCIELSTWA POLSKIEGO
W PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOLE ZAWODOWEJ
IM. JANA AMOSA KOMEŃSKIEGO W LESZNIE
64-100 Leszno, ul. Mickiewicza 5

„ […]Ktokolwiek chce osiągnąć cenne wyniki – jeśli tylko zamierza działać w dziedzinie z dawna przez ludzi uprawianej – musi pamiętać, że nie zaczyna od zera, że winien przejąć zdobycze poprzedników, nauczyć się ich kunsztu, by pójść o krok dalej.”
[Tadeusz Kotarbiński: „Medytacje o życiu godziwym”]



W dniu 19.12.2007 r. odbyło się zebranie założycielskie ZNP w PWSZ im. J. A. Komeńskiego w Lesznie, w którym uczestniczyli pracownicy PWSZ– nauczyciele akademiccy i pracownicy niebędący nauczycielami akademickimi. Obecni na zabraniu jednogłośnie podjęli decyzję o powstaniu organizacji związkowej ZNP. Na zebraniu wyłoniono również Komitet Założycielski ZNP w PWSZ im. J.A.Komeńskiego w Lesznie w następującym składzie: dr Małgorzata Bąk, Ewa Frąckowiak, mgr Anna Markiewicz. Związek Nauczycielstwa Polskiego jest jedną z najstarszych organizacji związkowych na ziemiach polskich, jest dobrowolną, niezależną i samorządną organizacją zawodową pracowników oświaty i wychowania, szkolnictwa wyższego i nauki oraz emerytów i rencistów. Celem ZNP jest: obrona godności, praw i interesów członków ZNP, aktywne uczestniczenie w kształtowaniu demokratycznego oblicza polskiej oświaty, szkolnictwa wyższego i nauki,wychowywanie w duchu tolerancji, poszanowania praw, wolności i godności osobistej, dążenie do powszechnej dostępności do oświaty na wszystkich jej szczeblach oraz zapewnienie warunków organizacyjnych i materialnych do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, tworzenie materialnej i społecznej bazy dla realizowania zadań w zakresie pomocy i uczestniczenia w życiu intelektualnym i kulturalnym środowisk lokalnych i całego kraju. Jest to Związek o ponad 100-letniej tradycji, wyrosły w walce o przetrwanie narodu, podtrzymanie ducha narodowego. W swojej historii nawiązuje do chlubnych i demokratycznych tradycji ruchu nauczycielskiego z okresu zaborów , kiedy to na przełomie XIX i XX wieku postały pierwsze formy ruchu nauczycielskiego walczące z zaborcą o polskość i dziedzictwo narodowe, a był to okres wzmożonych działań antypolskich ze strony Prus- Niemiec i Rosji. Jako sposób organizacji masowego protestu przeciw nauczaniu w języku rosyjskim, postanowiono zwołać Zjazd nauczycieli ze wszystkich guberni Królestwa Polskiego. Otóż w dniu 01 października 1905 r. odbył się tajny zjazd nauczycieli ludowych z zaboru rosyjskiego w małej szkółce Pilaszkowie k/Łowicza, który proklamował nielegalną organizację pod nazwą Związek Nauczycieli Ludowych. Na Zjeździe podjęto uchwałę o nauczaniu w szkołach w języku polskim i w duchu polskim: „...obecny sposób nauczania narzucony przez urzędników carskich ludności polskiej i nauczycielom jest nieodpowiedni, szkodliwy i przestarzały. Lud polski żąda jawnego nauczania w języku ojczystym i w inny sposób niż dotąd...”. Uchwałę podpisało około tysiąca nauczycieli, którzy rozpoczęli w szkołach naukę w języku polskim. Osoby przystępujące do tej organizacji deklarowały nauczanie dzieci języka polskiego i w duchu polskim. Nauczyciele podjęli walkę o przywrócenie tożsamości narodowej, walkę o polska szkołę, nie poddali się naporowi rusyfikacji. Tego rodzaju działalność związkowców spotkała się z represjami władz carskich, co spowodowało, że część nauczycieli straciła pracę a część została zmuszona do ucieczki do Galicji Ideę obrony polskich szkół podjęły związki w Warszawie. W dniu 05 grudnia 1905 roku utworzono Polski Związek Nauczycielski, który wchłonął ocalałych z prześladowań działaczy Związku Nauczycieli Ludowych. Celem tego związku było doskonalenie polskiego szkolnictwa, wcielenie w życie racjonalnych zasad pedagogicznych i idei bezpłatnego powszechnego nauczania, obrony i popierania interesów polskiego stanu nauczycielskiego. Polski Związek Nauczycielski domagał się między innymi powszechnego nauczania w języku ojczystym. Tego samego dnia w Warszawie powstało Stowarzyszenie Nauczycielstwa Polskiego. Z inicjatywą powstania związku wystąpiła również grupa krakowska. W dniu 28 grudnia 1905 r. w Krakowie, w Sali Muzeum Techniczno-Przemysłowego odbył się zjazd nauczycieli ludowych z terenu Galicji ("Ankieta"), na którym proklamowano powstanie Krajowego Związku Nauczycielstwa Ludowego w Galicji i który grupował nauczycieli pracujących w szkołach różnego typu na terenie zaboru austriackiego. Rok 1905 jest rokiem obfitującym w ważne zdarzenia i bardzo istotnym dla Związku Nauczycielstwa Polskiego, bo od tego momentu datuje się rodowód tej organizacji związkowej. Anna Markiewicz